• 
• Mô hình bán hàng đa cấp

Cách thức hoạt động của bán hàng đa cấp

Qua tìm hiểu, bán hàng đa cấp chủ yếu theo hình tháp ảo, đây là hiện tượng biến tướng của phương thức kinh doanh đa cấp, trong đó lợi nhuận không thực sự xuất phát từ sản phẩm bán ra, mà từ việc tuyển dụng các thành viên mới. Trong đó, số lượng sản phẩm tiêu thụ được sẽ tương xứng với số người tham gia và thuật ngữ “đa cấp” được xuất hiện nhằm chỉ những người khởi xướng và phát động hệ thống là những người nằm ở đỉnh tam giác, luôn lợi dụng và hưởng lợi những thành viên mới tham gia ở dưới đáy tam giác.

Để xâm nhập hệ thống bán hàng đa cấp, chúng tôi đã đến một số cơ sở ở địa bàn Thành phố để xin được tham gia mạng lưới. Tuy nhiên, các cơ sở đều yêu cầu phải có người quen đã có mã số bán hàng dẫn vào giới thiệu thì mới được tham gia, điều này càng chứng tỏ sự “mờ ám” trong hoạt động bán hàng đa cấp. Khó khăn lắm chúng tôi mới tìm hiểu được, hầu hết các cơ sở bán hàng đa cấp của các công ty đều có tính chất lôi kéo mọi người tham gia mạng lưới với những lời “đường mật” hứa hẹn người tham gia sẽ có một tương lai nhàn hạ như: “không phải làm gì cũng có tiền”... Do vậy, phải tham gia sớm để nhận được cơ hội thu nhập cao, còn những người càng vào sau cơ hội thu nhập càng thấp. Theo lời của ông Đ.N.S, phường Tô Hiệu (Thành phố), đã tham gia mạng lưới bán hàng đa cấp giới thiệu: để được tham gia mạng lưới bán hàng đa cấp, người mới tham gia phải đóng góp một khoản tiền (thường ở mức từ 9-46 triệu đồng) thông qua hình thức mua sản phẩm, như: thực phẩm chức năng, thuốc chữa bệnh hoặc đồ gia dụng... để được nhận một mã số bán hàng. Khi đã có mã số bán hàng, nếu lôi kéo thêm được một người mới vào mạng lưới sẽ được nhận 20% hoa hồng của số tiền đóng ban đầu, càng lôi kéo được nhiều người tham gia thì mức hoa hồng được hưởng càng cao.

Ví dụ: mức đóng ban đầu là 46 triệu đồng, khi lôi kéo được 1 người mới sẽ được nhận mức hoa hồng 20% (tương đương 9.200.000 đồng). Cứ thế, khi lôi kéo được 3 người mới, thì được lên chức “tổ trưởng” và được nhận hoa hồng mức 24% (tương đương 11.040.000 đồng). Khi bên dưới có 3 “tổ trưởng” thì lên chức “chủ nhiệm”, hoa hồng 28% (tương đương 12.880.000 đồng). Khi bên dưới có 3 “chủ nhiệm” thì lên chức “phi ưng” hoa hồng 36% (tương đương 16.560.000 đồng). Bên dưới có 3 “phi ưng” thì lên chức “thiên ưng” hoa hồng 40% (tương đương 18.400.000 đồng). Khi bên dưới có 2 “thiên ưng” thì lên chức “ngân ưng” hoa hồng 1% tổng mạng lưới; khi bên dưới có 3 “thiên ưng” thì lên “kim ưng” hoa hồng được nhận 1,5% tổng mạng lưới. Như vậy, số tiền đóng ban đầu càng cao, thì hoa hồng được nhận càng lớn và một người có thể được mua nhiều mã hàng cùng một lúc với số tiền lên đến hàng trăm triệu đồng.

Thua thiệt khi tham gia mạng lưới bán hàng đa cấp

Hình thức của bán hàng đa cấp là người vào sau luôn nằm ở đáy tam giác và không thể thoát ra độc lập; còn người mua sản phẩm vì được tham gia mạng lưới để có lợi ích kinh tế, chứ không có nhu cầu sử dụng sản phẩm; các sản phẩm có chất lượng bình thường hoặc kém chất lượng, được nâng giá cao gấp nhiều lần so với giá thực tế trên thị trường để chi trả hoa hồng cho những người ở phía trên đỉnh tháp, do vậy thu nhập sẽ phụ thuộc chủ yếu vào vị trí trong mạng lưới là cao hay thấp, trên đỉnh hay nằm ở đáy tam giác. Trong trường hợp người tham gia muốn trả lại sản phẩm thì công ty cố tình trì hoãn nhận lại, hoặc tìm các lý do sản phẩm đã bị bóc, mất tem hoặc quá hạn sử dụng... để từ chối nhận lại sản phẩm.

Nạn nhân của bán hàng đa cấp ở nhiều mức độ khác nhau. Phổ biến nhất là những người nhẹ dạ cả tin, muốn có thu nhập cao đã chấp nhận mua sản phẩm với giá “trên trời” để được thành nhân viên bán hàng đa cấp, rồi không mời được người tham gia mạng lưới dẫn đến phải ôm nợ. Theo tìm hiểu được biết, ngay trên địa bàn Thành phố đã có không ít người bỏ ra cả trăm triệu đồng để được tham gia mạng lưới bán hàng đa cấp, tuy nhiên để tiếp cận và khai thác thông tin từ những người này rất khó khăn, do họ đã đầu tư một khoản tiền khá lớn và đang muốn lôi kéo thêm nhiều người khác tham gia để được nhận hoa hồng, nhằm lấy lại vốn nên không muốn cung cấp thông tin.

Cơ quan chức năng nói gì?

Theo thống kê của Sở Công Thương, đến thời điểm này tỉnh ta có 16 công ty bán hàng đa cấp đã nộp hồ sơ thông báo hoạt động. Trong số các công ty này chỉ duy nhất Công ty cổ phần Tân Ích Mỹ đã chấm dứt hoạt động trên địa bàn tỉnh. Trong một thời gian ngắn hoạt động, các công ty bán hàng đa cấp đã có lượng khách hàng lớn với doanh thu bán hàng lên đến hàng chục tỷ đồng. Điển hình là Công ty TNHH Thiên Ngọc Minh Uy, trong 6 tháng đầu năm 2015 đã thu hút gần 700 khách hàng, tập trung nhiều ở Thành phố và các huyện: Mộc Châu, Vân Hồ, Yên Châu, Bắc Yên, Quỳnh Nhai và Mường La.

Ông Nguyễn Chí Dũng, Trưởng phòng quản lý thương mại, Sở Công Thương cho biết: theo quy trình, Cục quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương) là nơi cấp phép cho các công ty bán hàng đa cấp. Sau đó, các công ty chỉ cần nộp hồ sơ đăng ký bán hàng đa cấp đã được cấp phép cho Sở Công Thương và nhận lại thông báo tiếp nhận hồ sơ là được hoạt động. Khó khăn nhất hiện nay là việc kiểm soát nội dung hội thảo, tuyên truyền và thực hiện trả thưởng của các công ty bán hàng đa cấp. Bởi không ít công ty đa cấp tuyên truyền nội dung không đúng theo đăng ký, do các công ty bán hàng đa cấp đều thuê mượn nhà dân để hoạt động, khi có đoàn tới kiểm tra, giám sát thì họ không tuyên truyền hoặc nếu có tuyên truyền cũng rất bí mật, những người muốn được tham gia thì phải có người quen dẫn dắt mới được vào. Sở Công Thương cũng đã giao nhiệm vụ cho Chi cục quản lý thị trường kiểm tra, giám sát các hoạt động của các công ty bán hàng đa cấp trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, đến thời điểm này vẫn chưa có phát hiện sai phạm của công ty bán hàng đa cấp nào.

Như vậy có thể thấy, để tránh bị lừa bằng phương thức bán hàng đa cấp, người dân cần cảnh giác tự bảo vệ quyền lợi của chính mình trước bất cứ người nào yêu cầu bỏ ra một món tiền để mua sản phẩm cao gấp nhiều lần giá thị trường. Cùng với đó các cơ quan chức năng cần sớm vào cuộc để điều tra, xử lý các trường hợp vi phạm các quy định của pháp luật về bán hàng đa cấp. Đồng thời, tích cực tuyên truyền lồng ghép thông qua các cuộc họp của các cơ quan, đoàn thể hoặc ở các xã, bản... giúp người dân dễ dàng nhận biết những hình thức và thủ đoạn của bán hàng đa cấp; khuyến cáo bà con không nên tham gia mạng lưới bán hàng đa cấp.

Theo baosonla.org.vn