Tính đến 15/5/2018, Sơn La có 464 HTX và 04 Liên hiệp HTX đang hoạt động. Trong đó, 361 HTX nông nghiệp, thủy sản; 19 HTX công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, điện nước; 20 HTX xây dựng; 08 Quỹ tín dụng nhân dân; 53 HTX thương mại, dịch vụ du lịch, quản lý chợ; 03 HTX vận tải và 04 Liên hiệp HTX. Đến tháng 5/2018, trên địa bàn toàn tỉnh đã thành lập mới được 31 hợp tác xã. Trong đó: Nông nghiệp 28 HTX, HTX DVTM  03 HTX. (Huyện Mộc Châu 07 HTX, Thuận Châu 02 HTX, Mai Sơn 12 HTX, Vân Hồ 01 HTX, Bắc Yên 05 HTX, Phù Yên 01 HTX, Thành phố 02 HTX, Mường La 01 HTX).

Đóng gói sản phẩm xuát khẩu xoài của HTX

Qua quá trình theo dõi cho thấy, các HTX nông nghiệp hiện nay đã thực hiện nhiều khâu dịch vụ, áp dụng và chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật, chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi, phát triển vùng sản xuất hàng hóa tập trung theo hướng chuyên cây, chuyên con có giá trị cao…Một số mô hình HTX kiểu mới sản xuất rau, củ, quả an toàn gắn với chuỗi giá trị từ sản xuất tới tiêu thụ sản phẩm. Ngay từ đầu vụ, HTX đứng ra cung cấp giống, hướng dẫn biện pháp canh tác, phòng trừ dịch bệnh và cuối vụ tổ chức thu mua cung cấp tại các cửa hàng, các trường học, đến các siêu thị tại Thành phố lớn…

Nhiều HTX cho rằng, nếu không liên kết với doanh nghiệp sẽ rất khó để giải được bài toán tiêu thụ đầu ra cho nông sản. Nông dân có tư liệu sản xuất, có trình độ thâm canh song lại khó tiếp cận thị trường; trong khi đó, đây lại là thế mạnh của doanh nghiệp. Bởi vậy, HTX không chỉ là cầu nối mà còn là “bà đỡ” cho nông dân trong liên kết sản xuất. 

Trong mỗi liên kết, doanh nghiệp tổ chức chuyển giao khoa học kỹ thuật và đầu tư giống cho nông dân, HTX đứng ra tổ chức cho sản xuất và thu mua sản phẩm theo đơn đặt hàng của các doanh nghiệp. Nhờ đó, nông dân yên tâm sản xuất, tránh được điệp khúc “được mùa - mất giá”, “được giá - mất mùa” kéo dài nhiều năm trước đây. 

Trong năm qua tỉnh Sơn La đã đẩy mạnh phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; thu hút các doanh nghiệp đầu tư 06 nhà máy chế biến nông sản xuất khẩu. Năm 2017, tỉnh đã công bố thương hiệu sản phẩm Cà phê Sơn La, Nhãn Sông Mã, Cam Phù Yên, thành 09 sản phẩm đã được cấp văn bằng bảo hộ nhãn hiệu; công bố sản phẩm chanh leo đạt tiêu chuẩn GlobalGAP; xuất khẩu thêm được sản phẩm xoài, nhãn, chanh leo sang thị trường Úc, Mỹ, Pháp, Thụy Sỹ, Hàn Quốc; đã có 315 hợp tác xã nông nghiệp, 03 Liên hiệp HTX; 47 chuỗi sản xuất, tiêu thụ sản phẩm an toàn.

Đến nay, tỉnh có 42.627 ha diện tích cây ăn quả; trong đó năm 2017 trồng mới 11.239 ha. Tỉnh đã có 47 chuỗi sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp an toàn, gồm 15 chuỗi rau; 25 chuỗi quả; 02 chuỗi thịt lợn; 01 chuỗi sản xuất mật ong; 4 chuỗi nuôi thủy sản; trong đó chuỗi sản xuất, chế biến và tiêu thụ chanh leo tím hoàn chỉnh, hiệu quả nhất. Năm 2017, công bố 03 thương hiệu nhãn Sông Mã, Cà phê Sơn La, Cam Phù Yên; 06 sản phẩm đã có thương hiệu là Xoài tròn Yên Châu, chè Shan tuyết Mộc Châu, rau an toàn Mộc châu, Chè ô long Mộc Châu, chè Tà xùa, mật ong Sơn La. Có 9 sản phẩm được cấp văn bằng bảo hộ. Xuất khẩu 6 đợt sản phẩm nông nghiệp: Được 6,77 tấn xoài tượng da xanh và 2,9 tấn nhãn sang thị trường Úc; 0,5 tấn nhãn sang thị trường Mỹ, 03 tấn quả chanh leo tím sang thị trường Pháp, Thụy Sỹ và các nước EU; ban hành kế hoạch xuất khẩu năm 2018, trong đó có 800 tấn xoài, nhãn và chanh leo..

Phấn đấu đến năm 2020 trên địa bàn toàn tỉnh có 600 HTX và 10 Liên hiệp HTX hoạt đông, trong đó có 80% HTX (480 HTX và 08 Liên hiệp HTX) tổ chức hoạt động theo Luật HTX năm 2012. Lựa chọn 15 HTX để hỗ trợ xây dựng mô hình HTX điển hình kinh doanh có hiệu quả (lĩnh vực nông nghiệp có 05 HTX kiểu mẫu về mô hình sản xuất rau sạch có hiệu quả; 05 HTX kiểu mẫu về mô hình trồng cây ăn quả an toàn và 05 HTX kiểu mẫu về mô hình sản xuất thủy sản an toàn); Đến năm 2021 tập trung xây dựng phát triển khoảng 100 HTX trở thành mô hình mẫu điển hình về kinh doanh hiệu quả gắn với liên kết sản xuất tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị cho các hộ thành viên. Việc hình thành, phát triển mối liên kết sản xuất, trong đó HTX, Liên hiệp HTX giữ vai trò “bà đỡ” - cầu nối giữa doanh nghiệp và nông dân sẽ tạo những bước đi vững chắc giúp ngành nông nghiệp Sơn La đi theo định hướng nông nghiệp hàng hóa, công nghệ cao./. 

Đoan Phượng